Klasici evropske književnosti
Ako rado volite da nestanete u svijetu knjige, koristite svaki slobodni trenutak za čitanje, sigurno je da već posjedujete listu djela “za pročitati”. No u modernom društvu hiperprodukcije, kada smo sa svih strana zatrpani informacijama i novim djelima i autorima, ponekad je teško napraviti dobar izbor i opredijeliti se za pravu knjigu.
Kada niste sigurni šta da čitate, ne znate na koju preporuku da se oslonite, pravo rješenje je okrenuti se klasicima. Najbolja djela evropskih stvaralaca koja su dio kanona svjetske književnosti opčiniće vas svojim vrednostima, stilom i narativom. Izvanredan prevod književnih tekstova i romana posjeduje odlike suptilnog tumačenja i dobrog poznavanja stilskih i jezičkih finesa. I upravo zahvaljujući umjetnosti prevođenja danas možemo uživati u nekim izuzetnim romanima koji zaista zaslužuju epitet klasika.
Bilo da želite da se uronite u avanture Servantesovog “Don Kihota” ili da zavirite u košmarnu distopiju “Proces” Franza Kafke, sastavili smo listu klasičnih evropskih romana koje ne biste trebali propustiti.
Fantom iz opere – Gaston Leru
“Fantom iz opere” je remek-djelo gotičke napetosti i horora koji drži pažnju do završetka knjige. Tajanstveni fantom proganja Parišku operu, praveći pustoš na sceni i van nje. Tek kada prelepa i talentovana mlada solistica Kristina bude na meti Fantoma, postaje jasnije koja je njegova prava motivacija.
Roman je objavljen prije jednog vijeka, tačnije 1910. godine, a inspirisan je jednim djelomično istinitim događajem iz 19. vijeka kada su korišteni skeleti bivših učenika jednog baletskog studija u Parizu. Knjiga je doživjela brojne filmske i pozorišne adaptacije, koje su takođe stekle status klasika u kinematografiji i pozorištu.
Tri musketara – Aleksandar Dima
Još jedan roman iz pera francuskog književnika poslužio je kao inspiracija stvaraocima širom svijeta. Uzbudljivim avanturama tri duhovita i hrabra vojnika podjednako su očarani i muški i ženski čitaoci, a može se reći da su “Tri musketara” Aleksandra Dime jedan od prvih istinski popularnih romana u istoriji književnosti. Djelo je samo u prvoj godini objavljivanja prevedeno s francuskog bezbroj puta, a broj prijevoda se već značajno povećao u 20. i 21. vijeku.
Iako je djelo napisano u 19. vijeku, a radnja smještena u 17. vijek, tačnije od 1625. do 1628. godine, ima sve elemente modernog uzbudljivog romana. U središtu priče su avanture musketara D’Artanjana i njegova tri prijatelja – Atosa, Portosa i Aramisa. Intrige na francuskom dvoru, neobični događaji u tvrđavi La Rošel, zlokobni kardinal Rišelje i prelepe dame francuskog društva opisane Diminim izvanrednim stilom okupiraju čitaočevu pažnju. Kao što je to slučaj sa romanom “Fantom iz opere” i “Tri musketara” su imala sjajne adaptacije na filmskom platnu.
Ana Karenjina Lav Nikolajevič Tolstoj
Zarobljena u nesretnom i dosadnom braku, Ana Karenjina se zaljubljuje u mladog i zavodljivog grofa Vronskog. Odbačeni od strane društva, dvoje ljubavnika bježe u Italiju, gdje je Ana izolovana od svih, osim naizgled uživa. No mogu li živjeti samo od ljubavi, bez porodice, sina i prihvatanja okoline?
U ovom romanu zadivljujućeg obima i veličine, Lav Nikolajevič Tolstoj, veliki majstor ruske književnosti, ocrtava tok ljudskog srca, ali ujedno daje presjek jednog društva i sve problema koji su u njemu aktuelni. Pitanje aristokracije, kmetstva, života na selu, ali i opšti, univerzalni problemi vječitog sukoba dobra i zla, morala i nemorala, bogatstva i siromaštva – samo su neke od tema kojih se Tolstoj dotiče iza tragične ljubavne priče.
Madam Bovari – Gistav Flober
Na sličan način kao što je “Ana Karenjina” uzdrmala rusku javnost, Floberovo delo “Madam Bovari” pomjerilo je horizont očekivanja u francuskoj književnosti i čitalaštvu u 19. vijeku. Gistav Flober prikazuje jednu, za to vrijeme, nesvakidašnju ženu, koja traži romansu izvan svog nezadovoljavajućeg braka. Opisujući preljubu, i donekle nezrela ponašanja Eme Bovari, Flober je doveo u pitanje očekivanja koje društvo imalo od žene. Umjesto krotke i pokorne supruge i porodične osobe, vidimo ženu čija je potraga za srećom izazvala ne baš odobravajuće postupke. Društvo je smatralo prikaz ovakve ličnosti nemoralnim, pa čak i bogohulnim, a rezultat je bio nacionalni skandal i zabrana knjige.
Premda savremenom čitaocu životna priča Eme Bovari neće djelovati skandalozna, činjenica je da je pripovijest o ženi koja traži izlaz iz braka bez ljubavi i dalje nevjerovatno relevantna.
Proces – Franc Kafka
Jedan od najpoznatijih romana evropske književnosti svakako je i Kafkin “Proces”, priča o zločinu i autoritetu – teme koje su upadljivo relevantne skoro 100 godina kasnije. Ovaj duboki psihološki horor ima eksperimentalni stil, kolebajući se između fantazije i stvarnosti. Čitalac osjeća neizvjesnost do posljednje stranice čitajući neobično djelo o čovjeku kome se sudi, a koji ne zna prave razloge i motive onih koji ga osuđuju.
Proučavaoci književnosti i kritičari pronalaze u izvjesnoj mjeri dozu autobiografskog u ovom romanu. Naime, imajući u vidu Kafkino češko, njemačko i jevrejsko nasljeđe i otuđenost u Austro-Ugarskoj imperiji, roman se zaista može tumačiti kao slika univerzalne čovjekove zarobljenosti i osjećaja nepripadnosti u svijetu.
Don Kihot – Migel de Servantes
Iako je objavljen na početku 17. vijeka, roman Migela de Servantesa o neobičnom vitezu Don Kihotu ne prestaje da intrigira čitaoce širom svijeta. Britka i satirična zapažanja o čovjeku i njegovom mjestu u društvu, doprinela su da se “Don Kihot” smatra prvim “modernim” romanom evropske književnosti.
U romanu pratimo originalan i svojevrstan komičarski duo – Don Kihota i Sanča Pansu, junake koji putuju Španijom u potrazi za avanturom. Parodirajući dugu tradiciju viteškog romana, Servantes zapravo slika društvo jednog vremena, ali i zakone života.
Pod tuđim utjecajem – Džejn Ostin
Lista klasičnih romana evropske književnosti nije potpuna bez imena književnice Džejn Ostin. Prepoznatljiva po djelima “Gordost i predrasude”, “Ema” i “Mensfild park”, Ostinova je svoja oštroumna razmišljanja o engleskom društvu, njegovim standardima, ali i položaju žene iznela u još jednom izvanrednom djelu – “Pod tuđim utjecajem”.
U knjizi se opisuje život i romansa En Eliot, neudate dvadesetsedmogodišnjakinje i zbog toga gotovo usedelice. En je u ranoj mladosti bila zaljubljena i vjerena za Frederika Ventvorta, ali je pod utjecajem prijateljice lejdi Rasel vjeridbu raskinula. Međutim, osam godina kasnije, En i Frederik se ponovo sreću, u nešto drugačijim okolnostima. On je sada bogat, pobjednički ratni heroj, dok je En “starija” i ne više tako dobra prilika za udaju, zbog finansijskih problema njene porodice. Da li će ponovo pronaći ljubav?
Prema mišljenju kritike, “Pod tuđim utjecajem” je najkontemplativniji, najromantičniji i vjerovatno nazreliji roman Džejn Ostin, a mnogi knjigoljupci su saglasni s ovom ocjenom.
Da li ste već pročitali neki od navedenih klasika? Koji od stvaralaca evropske književnosti su dosad zavredili vašu pažnju? Dodajte u komentaru svoje prijedloge.
Izvor fotografija: